News

Какво се случи в Куманово? Дали ставащото е началото на междуетнически конфликт в братска Македония? Засегнати ли са ромите в Куманово и какво те мислят и чувстват за ставащото?

Обърнахме се с тези въпроси към нашия дългогодишен партньор и приятел Ашмет Елезовски, председател на Националния ромски център, ситуиран в Куманово. По-долу публикуваме неговия разказ. Не сме го превеждали: не само защото няма нужда, но и защото не искаме да изгубим / погубим нищо от искрените и неподправени думи на Ашмет. Публикуваме и снимките, които той ни изпрати.

През ноември 2014 г. Център Амалипе организира визита в Македония на директори на 20 училища от България с цел обмяна на опит относно образователната интеграция на ромските деца. Да покажем на македонските колеги какво постигат училищата, участващи в програмата „Всеки ученик може да бъде отличник“ в България, както и да видим какво можем да „заемем“ от тях. Тогава посетихме и Куманово. Град с големи и хубави училища, пълни с деца. Стресна ни разделението на училищата – маедонските и албанските деца не учат в една и съща класна стая, не учат дори в едно и също училище.  Приятно впечатление ни направи обаче, че ромските деца в Куманово не са отделени в  „ромско“ училище, а учат заедно с македонските си връстници. И в България трябва да е така, но на много места не е, а сегрегираните училища са язва в образователната ни система, коментирахме с директорите.

Градът ни направи впечатление с оживения си живот: улиците бяха пълни с млади хора, вечерните заведения – също. Млади хора от всички етноси.

„Това същото Куманово ли е?“, питах се докато четях написаното от Ашмет, че днес не само ромите, но и всички граждани на града живеят в страх и паника, а „во вечерни часови се помалку се осеќа врева на  луѓе по улици”. Какви диви бесове опитват да запалят пожара на омразата и разделението сред хората на Куманово и Македония, чисто балкански ли са тези бесове?

Разказът на нашия колега и приятел няма претенцията да даде отговор на тези въпроси. Но със сигурност ясно показва, че всяко разделение (особено в училище) създава среда за пожари и единствено здравият разум на хората може да ги изгаси. Защото никой не е спечелил от никой пожар.

Зошто повторно ? Македонија место на политички и економски интереси.

      Ромски погледи за актуелна ситуација и збиднувања во Македонија.

Куманово е  значајна алка во македонската историја, поврзaно со многу мотиви од народно-ослободителната војна, со слободата, со мирот, на денот кога се одбележува денот на победата над фашизмот  мојот град  се разбуди со пукотници врисоци на жени и деца. Македонија доживува тешки моменти, мојот град исто така  доживува ужасни  моменти, настаните од 09.05.2015год., мене лично и моето  семејство многу не вознемирија, донесоа чувство на несигурност , немоќ ,на тага. Една мирна петочна ноќ   се претвори во  бејрутско секодневије за  спас на живот. Политичките  алнализи геостратешките позиции на Македонија  даваат една конфузна слика за тоа што навистина се случуваше во Куманово, но едно е сигурно  ова се сосема различно од конфликот во 2001 година, едноставно  не постои тензија помеѓу сите граѓани на Куманово и  никој не посакува меѓуетнички судири.

После 9 мај ништо не е како порано, повторно имаме ситуација на голема вознемиреност кај секој обичен граѓанин. Јас како активист Ром можам само да укажам дека ваквите предизвикани војни конфликти не придонесуваат за иднина на никого па и за ромите. На еден официјален настан истакнав дека Ромите никогаш во историте не биле предизвикувачи и провокатори на војни, секогаш биле и ке бидат мироњубливи за градење на иднина за сите.

Благосостојба во овој момент ни е нарушен во Куманово и Македонија, последици има, економијата во градот Куманово е речиси мртва, фабрики не работат, армија на незапослени луѓе, не е мал процентот на граѓани од секоја националност па и Роми кои принудно мигрираат во Европа, па дури се и баратели на азил во Европските земји.

Во Куманово Ромите живеат во неколку населби најголема е Средорек која брои околу 3000 Роми, потоа Бавчи, Бараке, Стари Лозја, центарот на градот со уште 4000 Роми, оваа се наши податоци иако официјалните од попис 2002 се околу 4, 500 илјади.

Куќите кои беа разрушени во населбата Диво населба најголем процент на граѓани Албанци се слики на хорор,  (при оружаниот конфликт помеѓу полиција и т.н  терористи, ) со жртви од  полицајци и од терористи, е своевидна енигма  зошто сето оваа се случи.

Денес не само Ромите туку сите граѓани живеат во страв и паника, екомски се на граница на голема сиромаштија, секојдневно се приметуваат луѓе кои се борат за живот со  буричкање по канти за отпадоци, во вечерни часови се помалку се осеќа врева на  луѓе по улици, сите очекуваат разрешување на актуелната ситуација во македонија.

Куманово е втор град во Македонија по број на жители над 120, 000 граѓани, најмултиетнички град ( Македонци, Албанци, Роми, Турци, Срби, Власи,...), отсекогаш бил интересен град од повеќе нивоа на секодневниот живот од причина што географски е поврзувачки град со важни дестинации ( Источен Балкан и Европа).

Зошто повторно? Сите се жртви на некој интерес и сите ги чуствуваат последиците, како понатаму ке биде живото секој се прашува и од економски и безбеден аспект.

Подготвил

20.05.2015

Ашмет Елезовски